rationalis

rationalis
rătĭōnālis, e, adj. [ratio].
I.
Of or belonging to accounts (post-Aug.): LITTERAE, Inscr. (a. p. Chr. 193) Orell. 39.—Hence, subst.
(α).
rătĭōnālis, is, m., an accountant, receiver of revenue, treasurer, Lampr. Alex. Sev. 45; 46; Capitol. Gord. 7; Commod. ap. Capitol. Albin. 2; Amm. 15, 3, 4; Inscr. Orell. 1090.—
(β).
rătĭōnāle, is, n., the oracular breastplate of the Jewish highpriest, Vulg. Exod. 25, 7; id. Lev. 8, 8; also called rationale judicii (transl. of LXX. to logeion tês kriseôs), id. Exod. 28, 15.—
II.
Of or belonging to reason, reasonable, rational, endowed with reason:

falsa est (finitio), si dicas, Equus est animal rationale: nam est equus animal, sed irrationale,

Quint. 7, 3, 24:

homo est animal rationale,

id. 5, 10, 56; cf. id. 5, 8, 7; and:

nec si mutis finis voluptas, rationalibus quoque: quin immo ex contrario, quia mutis, ideo non rationalibus,

id. 5, 11, 35; so without a subst.:

a rationali ad rationale (translatio),

id. 8, 6, 13.—
B.
Reasonable, depending on reason:

in causā rationali,

Auct. Her. 2, 12, 18:

philosophia,

i. e. logic, Sen. Ep. 89, 17;

also called rationalis pars philosophiae,

Quint. 12, 2, 10: disciplina, i. e. theoretical science (opp. to usus and experimenta), Cels. praef.;

also ars,

id. ib.; hence, rationalis medicina, theoretical therapeutics;

and rationales medici,

medical theorists, id. ib. —
2.
In rhet., i. q. ratiocinativus, of or belonging to a syllogism, syllogistic:

genus (quaestionum),

Quint. 3, 5, 4; 6, 54; 78; 86; cf.

status,

id. 3, 6, 56; 66.— Hence, adv.: rătĭōnālĭter, in a reasonable manner, reasonably, rationally, Sen. Ep. 109; Tert. Anim. 16 al.

Lewis & Short Latin Dictionary, 1879. - Revised, Enlarged, and in Great Part Rewritten. . 2011.

Игры ⚽ Нужно решить контрольную?

Look at other dictionaries:

  • RATIONALIS — in veterib. Inscriptionibus, apud Ammianum, aliosque medii aevi Scriptores, idem cum Procuratore: uti discimus ex Ael. Lampridio, in Alexandro Seu. c. 45. Ubi aliquos voluisse Rectores provinciis dare, vel Praepositos facere, vel Procuratores, id …   Hofmann J. Lexicon universale

  • Rationalis — The Rationalis was the Roman Empire s chief financial minister prior to the reforms of Emperor Diocletian and the Late Empire. Among the tasks of the rationalis were the collection of all normal taxes and duties, the control of currency, and the… …   Wikipedia

  • Rationalis — Der Rationalis war im römischen Reich eine Art Finanzminister. Aufgabe Dieser Minister hatte die Aufgabe, alle Grundsteuern zu verwalten und einzuholen. Ebenso war er für die Währungsstabilität zuständig, für die Bergwerke und die… …   Deutsch Wikipedia

  • COMES et Rationalis summatum Aegypti — sub dispositione Comitis sacratum Largitionum in Notit. Imper. Vide infra Summa …   Hofmann J. Lexicon universale

  • confirmatio rationalis —    (loc.s.f.) In Albaladejo: Prove di tipo razionale prova, argumentatio, probatio …   Dizionario di retorica par stefano arduini & matteo damiani

  • RATIONAL — rationalis …   Abbreviations in Latin Inscriptions

  • RATI — rationalis, rationalium, rationibus, Ratis …   Abbreviations in Latin Inscriptions

  • ДУША — [греч. ψυχή], вместе с телом образует состав человека (см. статьи Дихотомизм, Антропология), будучи при этом самостоятельным началом; Д. человека заключает образ Божий (по мнению одних отцов Церкви; по мнению других образ Божий заключен во всем… …   Православная энциклопедия

  • Rationale Psychologie — Mit dem Ausdruck rationale Psychologie bezeichnet man primär die Bewusstseinsphilosophie und Seelenlehre vor allem des kontinentalphilosophischen Rationalismus (17.–19. Jahrhundert). Die rationale Psychologie ist ein Teilbereich der… …   Deutsch Wikipedia

  • rationnel — rationnel, elle [ rasjɔnɛl ] adj. et n. m. • 1120 « doué de raison » (âme); lat. rationalis I ♦ (→ raison, I) 1 ♦ (XIIIe) Qui appartient à la raison, relève de la raison (I). Activité rationnelle. ⇒ raisonnement. La pensée …   Encyclopédie Universelle

  • Rationale Seelenlehre — Mit dem Ausdruck rationalen Psychologie (r.P.) bezeichnet man primär die Bewusstseinsphilosophie und Seelenlehre v.a. des kontinentalphilosophischen Rationalismus (17. 19. Jh.). Dabei werden methodisch Phänomene wie Bewusstseinsqualitäten,… …   Deutsch Wikipedia

Share the article and excerpts

Direct link
Do a right-click on the link above
and select “Copy Link”